Waarom retraites zinvol zijn

Veel mensen zijn moe, dat is een feit. Van de Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chul Han verscheen er afgelopen jaar een mooi en goed vertaald boek over: “De vermoeide samenleving”.

“Ik doe dus ik besta”

Samengevat stelt hij dat wij een vermoeide samenleving zijn geworden door het overheersende positivisme van onze prestatie-maatschappij. Met onze gemeenschappelijke strijdkreet: “Je kunt het!” leggen we de lat steeds hoger en is deze leus onze nieuwe norm geworden. Anders dan de voorgaande periode, waarin we werden gestuurd vanuit negativisme (“je moet”, “je mag niet”), worden we nu gestuurd vanuit positivisme (“je kunt het”, “ik wil het”). Ons maatschappelijke paradigma “ik doe dus ik besta” brengt ons tot existentiële vermoeidheid, burn-out en depressie.

Multitasken

We raken ons vermogen tot herstel kwijt doordat we (ook in onze vrije tijd) “multi-taskend” door het leven gaan. De algemene opvatting is dat multitasken een kwaliteit is, maar als je evolutionair kijkt is dit een vorm van regressie naar het dierenrijk. Multitasken roept het overlevings-instinct aan zoals dieren in het wild dit gebruiken; water drinken, alert zijn op gevaar, eventuele prooien, voortplanten, etc.

Met andere woorden, onze multi-taskende gejaagdheid houdt ons weg van herstel uit de inspanning van onze geest. Laat staan dat we ruimte hebben voor verdieping en zingeving.

Er krijgt dan ook een steeds groter groeiende groep mensen interesse in rust en “jezelf terugtrekken”. Een gemiddeld sauna-bezoek of Centerparc-arrangement voldoet niet meer, omdat dit in het algemeen nog steeds het multitasken in stand houdt. Ook veel “succes-trainingen” dienen dit doel niet. Sterker nog, ze versterken impliciet het paradigma “Ik doe dus ik besta” en daarmee de existentiële vermoeidheid.

In retraite gaan

De oplossing die Byung-Chul Han aandraagt, is contemplatie en meditatie. Begrijpelijk vanuit zijn culturele achtergrond maar ook plausibel, wat mij betreft.

Jezelf terugtrekken gaat dan weer terug naar haar essentiële vorm: In retraite gaan.

In retraite gaan betekent letterlijk, jezelf terugtrekken of afzonderen van de wereld om te reflecteren of te mediteren. In het verleden had een retraite vooral een religieus karakter, waarin mensen zich in een klooster terugtrokken om geloofsinzichten en de beleving hiervan te verdiepen. Tegenwoordig is het ook mogelijk om in retraite te gaan al dan niet in een religieuze context. In essentie gaat een retraite over het weer helder maken van bewustzijnslagen, om terug te keren naar de ware natuur van bestaan. Om te herstellen van het alsmaar met de aandacht naar buiten gericht zijn, de geconditioneerde (neurotische) geest tot rust te brengen. “Moeten”, “willen” en “mogen” weer in balans brengen.

Het boek van Byung-Chul Han “De vermoeide samenleving” en nog meer interessante boeken kun je hier vinden.

Kijk hier voor de retraites van Bewust Vrij

PS. DEEL dit artikel s.v.p. met jouw netwerk, door op de Tweet, Like, Share of Linkedin knoppen hieronder te klikken, zodat ook de mensen in jouw netwerk ervan kunnen profiteren.